Xây dựng 'thiên đường xe buýt'

Liên quan đến áp lực về thời gian về bến mà tài xế xe buýt đang phải chịu, ông Dương Hồng Thanh, Phó giám đốc Sở Giao thông vận tải TP HCM đã yêu cầu các Hợp tác xã (HTX) bỏ ngay quy định phạt trễ chuyến, trễ giờ cho các tuyến buýt.

Cụ thể, do tình hình đường xá ùn tắc liên tục trên diện rộng hiện nay, ông Thanh đề nghị những xe nào về bến trễ mà có lý do chính đáng (kể cả muộn đến một tiếng đồng hồ so với lịch trình) cũng không bị phạt. Ngay cả biện pháp chế tài hủy chuyến với xe về trễ (trước đây xe nào hoàn thành chuyến chậm giờ so với quy định sẽ bị hủy chuyến đi đó) cũng được xem xét tháo gỡ.

Đối với gánh nặng sản lượng từ trên đè xuống từng khiến nhiều HTX “buộc” xã viên, xã viên ép tài xế, tăng cường công suất chạy tối đa, Sở Giao thông cho biết trong thời gian sớm nhất sẽ báo cáo với thành phố điều chỉnh giảm chỉ tiêu phục vụ hành khách trong năm 2009 xuống cho phù hợp với tình hình thực tế (đào đường trên diện rộng, kẹt xe liên miên).

Trong chiều mưa 3/4, các loại buýt tấp nập chen nhau trước vòng xoay Quách Thị Trang đối diện chợ Bến Thành để về bến. Ảnh: Kiên Cường

Để hạn chế tối đa tình trạng các HTX xe buýt nhỏ lẻ, yếu kém, Phó giám đốc Trung tâm điều hành vận tải hành khách công cộng Lê Hải Phong cũng đã quyết định cắt tuyến của những đơn vị này và giao cho doanh nghiệp vận tải khác có năng lực hơn khai thác.

Theo đó, ít nhất có 4 HTX không nhận được hợp đồng mới của TP HCM. Trong đó hai HTX 19 và 25 được Trung tâm điều hành đề xuất giải pháp nhận đơn đặt hàng tuyến xe buýt có trợ giá thông qua HTX Bà Chiểu (đủ năng lực hơn). Nếu không, hai HTX này sẽ phải sáp nhập với đơn vị khác. Hoạt động của HTX xe buýt Phương Nam được Trung tâm điều hành đánh giá là nhỏ lẻ, công tác quản lý, thanh toán kinh phí trợ giá xe buýt đến các xã viên chưa tốt. Do vậy, Trung tậm đề xuất Sở không xem xét đặt hàng xe buýt với HTX này nữa. Trường hợp của HTX hỗ trợ xe khách và du lịch Củ Chi cũng tương tự.

Cách tính trợ giá đang áp dụng đồng mức từng khiến nhiều xã viên tranh thủ rà xe để kiếm thêm khách vì lợi nhuận riêng gây nguy hiểm, lần này cũng được đề nghị tính lại. Theo ông Phùng Đăng Hải, Chủ tịch liên hiệp HTX vận tải thành phố, nếu trợ giá được tính theo kiểu chạy ít được trợ giá nhiều còn doanh thu thì chia đều, vấn đề tranh giành khách sẽ được nhanh chóng giải quyết. Hầu hết HTX sau cuộc họp ngày đầu tháng 4 đều thống nhất với phương án này.

Ban An toàn giao thông thành phố cũng đã yêu cầu cảnh sát giao thông để mắt đến xe buýt nhiều hơn trong những vi phạm lưu thông. Theo ông Nguyễn Ngọc Tường, Phó ban chuyên trách Ban an toàn giao thông thành phố, Ban đã có văn bản yêu cầu công an thành phố chỉ đạo các quận huyện tập trung tăng cường kiểm tra và xử phạt các xe buýt vi phạm luật giao thông trên đường phố.

Xe buýt vô tư tấp chưa sát lề để đón khách, trong khi người đi đường bị "cắt đầu" phải dừng lại chờ. Ảnh: Kiên Cường

Với hơn 3.200 xe buýt cùng 151 tuyến, qua 7 năm hoạt động (2002-2008), phương tiện vận tải hành khách công cộng duy nhất của thành phố đang để lại nhiều nỗi lo cho người dân: mô hình quản lý kiểu HTX không phù hợp, chất lượng dịch vụ đi xuống, tài xế chịu nhiều áp lực nên dễ gây tai nạn... Tuy nhiên có một nguyên nhân không thể không kể đến là ý thức lưu thông của người đi đường.

“Không phải tai nạn là do xe buýt không đâu. Tôi cũng từng chứng kiến nhiều tai nạn xảy ra vì sự thiếu ý thức của người đi xe, nhất là việc lên xuống xe rất tùy tiện của hành khách”, chị Thanh người thường xuyên phải di chuyển bằng xe buýt, nhà ở quận 1, cho biết.

Theo chị Thanh, tuyến xe số 93 đi qua Suối Tiên rất hay xảy ra hiện tượng này. Khi xe vừa rà vào sát lề trước cổng khu du lịch Suối Tiên, dù bác tài lẫn tiếp viên liên tục hô to “từ từ, đợi xe dừng hẳn đã” nhưng hành khách vẫn cố tình nhảy lên cửa cho nhanh. “Có lần một sinh viên đã bị té ngược lại xuống đường do không kịp bám vào tay vịn. Tài xế cũng đành bó tay với những người như vậy”, chị Thanh kể.

Tuyến số 14 đi qua bến xe miền Đông cũng thường xuyên gặp trường hợp tương tự. “Tháng trước khi xe đang chạy trên đường Đinh Bộ Lĩnh quận Bình Thạnh thì một thiếu niên vì lên nhầm tuyến nên đã tự ý nhảy xuống xe khi buýt chưa dừng hẳn, ngã sóng soãi trên đường nhưng người dân không hiểu nguyên nhân đã lập tức chửi chúng tôi te tua”, một tài xế của tuyến này ưu tư kể lại.

Cùng chung quan điểm, sinh viên Hải của trường Đại học khoa học xã hội nhân văn - Thủ Đức không coi xe buýt là hung thần. “Tuyến chuyên chở sinh viên S07 – S08 là “thiên đường xe buýt”. Tài xế, tiếp viên ăn mặc rất lịch sự, xe chạy đúng giờ và không hề có chuyện phân biệt vé tháng vì trên xe toàn là sinh viên sử dụng vé loại này”, anh Hải nói.

Chủ tịch HĐND TP HCM Phạm Phương Thảo, cũng mong muốn để phát triển và hoàn thiện hệ thống hoạt động xe buýt thì rất cần sự đồng thuận của tất cả người dân và lãnh đạo thành phố, tránh những tai nạn đáng tiếc xảy ra.