Tổng cục Thuế đã phối hợp với Tổng cục Hải quan thanh tra thuế tại Công ty Vidamco. Tuy nhiên, đoàn thanh tra đã “vấp” phải khó khăn trong việc phân loại xe Chevrolet Spark Van là xe tải hay xe chở người.
Linh kiện lắp ráp cơ bản giống nhau
Từ năm 2008 đến ngày 30/6/2010, Công ty Vidamco đã nhập 1441 bộ linh kiện CKD về lắp ráp thành xe tải Van. Toàn bộ linh kiện nhập về lắp ráp xe tải Van đều ghi trong hồ sơ hải quan là linh kiện xe ô tô 5 chỗ.
Theo giải trình của Vidamco là do trong hợp đồng nhập khẩu linh kiện chỉ quy định số lượng bộ linh kiện theo mã loại xe (mã này được phân biệt theo từng nhãn hiệu và phân khối xe). Hơn nữa, về cơ bản các linh kiện lắp ráp xe chở người (cùng chủng loại với linh kiện lắp ráp xe tải Van) và xe tải Van là cơ bản giống nhau. Các chi tiết khác nhau sẽ được quy định cụ thể trong từng phụ lục hợp đồng.
Đoàn Thanh tra đã kiểm tra chi tiết các phụ tùng nhập khẩu của các lô linh kiện lắp ráp xe Van và linh kiện lắp ráp xe chở người cùng loại và thấy rằng, giữa các lô linh kiện có sự khác biệt về chi tiết nhập khẩu (các lô lắp ráp xe Van không có một số chi tiết như ghế sau, tay nắm cửa sau, dây bảo hiểm phía sau... nhưng lại có thêm một số chi tiết như thanh giằng cửa hông phía sau xe, vách ngăn giữa người lái xe với khoang chở hàng, khung sắt chở hàng,...).
Ngoài ra, giá nhập bộ linh kiện cũng khác nhau. Trung bình giá nhập linh kiện để lắp xe Van thấp hơn giá nhập linh kiện lắp ráp xe chở người từ 500 - 1.000 USD/bộ linh kiện tùy theo option.
Về lắp ráp xe, tại Công ty Vidamco chỉ có một loại dây chuyền lắp ráp xe và được sử dụng để lắp ráp cả xe chở người lẫn xe tải Van. Các công đoạn kỹ thuật khác nhau giữa lắp ráp xe Van và xe chở người thường rất đơn giản, được thực hiện thủ công vì Vidamco nhập linh kiện dạng CKD nên các chi tiết khác nhau đã được gia cố ở nước ngoài.
Tiêu chuẩn phân loại xe quá sơ sài
Trên thị trường, xe Chevrolet Spark Van sau khi lắp ráp vẫn sử dụng nhãn hiệu Chevrolet Spark như xe chở người và có thông số kỹ thuật tương tự như xe Chevrolet Spark LS do Vidamco lắp ráp trừ một số chi tiết như không có ghế ngồi sau (thay vào đó là khung chở hàng hóa), giữa người lái xe và khoang chở hàng có vách ngăn làm bằng các thanh giằng, cánh cửa phía sau có hàn thêm một số con ốc và được bắt thanh giằng.
Trong thực tế các khác biệt này có thể khắc phục để chuyển đổi xe Van thành xe chở người và ngược lại.
Đoàn Thanh tra đã phối hợp với các Cục Thuế kiểm tra 6 doanh nghiệp có hợp đồng mua xe tải Van số lượng lớn (từ 10 xe trở lên) thì chỉ có 2 doanh nghiệp mua và sử dụng thực tế. Đó là Công ty Vũ Hoàng Hải ở TP.Hồ Chí Minh mua 50 xe làm phương tiện vận chuyển, qua kiểm tra thực tế xe giữ nguyên trạng và được đăng ký theo biển số dành cho xe tải.
Doanh nghiệp thứ 2 là Công ty CP Việt Vịnh (Thái Nguyên) mua 4 xe tải Van dùng vận chuyển taxi. Xe được đăng ký là xe bán tải 2 chỗ ngồi nhưng trong thực tế chủ xe đã tháo bỏ vách ngăn với khoang người lái, thanh giằng cửa hông sau, lắp thêm ghế sau (ghế không có tựa lưng, nếu bỏ đệm sau thì có thể dùng chở hàng).
Hiện nay, các xe đã đăng ký đều được đăng ký dạng xe ô tô tải Van 2 chỗ ngồi (kể cả xe hoán cải làm taxi). Tại TP. Hồ Chí Minh, xe được đăng ký theo biển số dành riêng cho xe tải nên lượng xe tiêu thụ không nhiều. Các địa phương khác không có biển số riêng cho xe tải nên xe bán được nhiều hơn.
Đoàn Thanh tra cho rằng, đối với xe lắp ráp trong nước hiện nay, cục đăng kiểm VN và Vidamco chủ yếu dựa vào các quy định tại tiêu chuẩn Việt Nam để phân loại xe ô tô theo công dụng. Trong khi đó tiêu chuẩn Việt Nam TCVN 7271-2003 phân loại phương tiện theo mục đích sử dụng lại quá sơ sài.
Theo tiêu chuẩn Việt Nam thì bất cứ xe chở người nào nếu gia cố thêm vài chi tiết và bỏ hàng ghế sau không lắp đều có thể trở thành xe tải Van. Chính vì vậy đã dẫn tới việc người tiêu dùng lợi dụng mua xe giá rẻ rồi hoán cải thành xe chở người.
Bùi Yến
(Theo Bộ GTVT)
