Đối với những ông chủ đại lý bán xe đã qua sử dụng ở Mỹ như Ivan Hoyos, việc bán đổi để nhận về một chiếc SUV nay đã không còn là hoạt động kinh doanh màu mỡ. Chiếc SUV duy nhất mà Hoyos đang trưng bày tại đại lý “Florida Auto Sales and Finance” của mình là 2004 Mitsubishi Endeavor màu đỏ của mẹ anh. Mới chỉ chạy có 21.000 dặm (33.600km), song Hoyos chỉ đăng bán chiếc xe lắp máy 6 xi-lanh này với giá 13.991USD trên mạng Craigslist – rẻ hơn khoảng 200USD so với giá khuyến cáo của Kelley Blue Book. Mẹ Hoyos đã mua chiếc Mazda 5, dòng crossover nhỏ có khoang ca-bin rộng rãi song tiết kiệm nhiên liệu hơn, chỉ tiêu thụ 10,1 lít xăng/100km so với mức 14,14 lít/100km của chiếc Mitsubishi. Hoyos, 35 tuổi, mà đại lý của anh đã ngừng mua vào những chiếc SUV 6 tháng trước đây, cho biết: “Bây giờ chẳng có ai mua xe SUV đã qua sử dụng nữa. Quả thực ngày càng có nhiều đại lý đang tránh xa các dòng xe SUV và pickup cỡ lớn và chúng có thể tồn đọng vĩnh viễn mà không bán được”.
Với giá xăng ở mức hơn 3,5 USD/gallon (3,785 lít) và nền kinh tế Mỹ đang bước vào suy thoái, cả các đại lý bán xe second-hand độc lập như Hoyos lẫn các chuỗi cửa hàng lớn như AutoNation Inc. đang gặp khó khăn trong việc tiêu thụ những chiếc SUV do khách hàng chuộng các mẫu xe nhỏ, tiết kiệm nhiên liệu hơn như hybrid hay crossover (xe đa dụng sử dụng chassis của sedan). Những chiếc crossover như Ford Edge, Honda CR-V, và Toyota RAV4 có ca-bin rộng rãi hơn, hình thức hầm hố hơn so với một chiếc sedan bình thường, song nhờ chassis nhẹ hơn nên nhìn chung tiết kiệm nhiên liệu hơn SUV.
Trào lưu chọn mua xe nhỏ tiết kiệm nhiên liệu không chỉ diễn ra ở Mỹ mà ngày càng phổ biến trên toàn cầu và có thể là một bước ngoặt đối với ngành công nghiệp sản xuất xe hơi tương tự như cơn sốc dầu mỏ hồi thập niên 1980. Khi đó, cơn “chấn động” giá dầu đã đẩy các nhà sản xuất ôtô ở Detroit, trung tâm công nghiệp xe hơi Mỹ, vào tình trạng không có các mẫu xe tiết kiệm nhiên liệu để đáp ứng nhu cầu của khách hàng và tạo tiền đề cho sự trỗi dậy của các hãng ôtô châu á như Toyota và Honda. Trong thập niên 1990, ba ông lớn Mỹ - General Motors (GM), Ford, và Chrysler LLC - đã hồi phục nhờ giá nhiên liệu ở mức tương đối rẻ, giúp họ kiếm bội tiền từ việc bán các dòng xe pickup và SUV. Nhưng nay lịch sử lại lặp lại một cách nghiệt ngã hơn nhiều.
Theo các số liệu của Autodata, lượng xe SUV cỡ lớn tiêu thụ tại Mỹ trong quí I năm nay đã giảm 28%, trong khi doanh số tiêu thụ dòng xe con cỡ nhỏ lại tăng 32%. Những mẫu xe lắp động cơ 4 xi-lanh tiết kiệm nhiên liệu, từng bị dân Mỹ chê là yếu thì nay bán chạy như tôm tươi. Aaron Bragman, chuyên gia phân tích về ôtô của hãng tư vấn Global Insight nhận xét: “Diễn biến này quá nhanh khiến cho các ông lớn Mỹ không kịp trở tay”. ông lấy ví dụ 74% số xe mà Chrysler tiêu thụ tại Mỹ năm ngoái là pickup và SUV, so với tỷ lệ 42% của Toyota. Nếu như vào năm 2003, số lượng SUV bán tại Mỹ đạt tới mức đỉnh là 3 triệu chiếc, thì con số này năm nay được dự đoán chỉ ở mức 1,5 triệu chiếc.
Các chủ sở hữu SUV và những dòng xe ăn xăng khác ở Mỹ cũng bị “vạ lây” khi đang tìm cách tống khứ càng nhanh càng tốt con xế hộp kềnh càng của mình để đổi lấy những chiếc xe tiết nhiên liệu hơn. Scott Piechocinski, một khách hàng đang muốn đổi chiếc SUV Nissan Pathfinder đời 2001 lấy một chiếc xe nhỏ cho biết: “Xăng cũng là tiền. Bạn cần phải có đầu óc thực tế". Theo hãng tư vấn “J.D. Power and Associates”, trong quí I năm nay gần 1/3 số khách hàng mua xe ở Mỹ đã đổi một chiếc SUV cỡ trung lấy một chiếc crossover hoặc sedan cỡ nhỏ trong khi chỉ có 5% số khách hàng đổi mua một chiếc SUV cỡ lớn hơn.
Hiện xe cỡ nhỏ đã có thị phần lớn nhất tại Mỹ, chiếm tới 18% trong tổng số xe mới được tiêu thụ. Năm ngoái, người tiêu dùng Mỹ mua 2,8 triệu chiếc xe cỡ nhỏ và trong quí I năm nay thị phần này đã tăng thêm 4%, một kỷ lục chắc chắn sẽ không tồn tại lâu. Người tiêu dùng Mỹ, khi mua xe sedan cỡ lớn cũng đang hướng tới các mẫu xe lắp động cơ tiết kiệm nhiên liệu. Dòng động cơ 6 xi-lanh từng một thời chiếm thị phần lớn trên thị trường thì nay trong quí I đã có 38% số khách hàng tìm đến với động cơ 4 xi-lanh, tỷ lệ cao nhất kể từ khi J.D. Power bắt đầu thống kê vào năm 2002. Xu thế này ngay lập tức đã tác động mạnh tới hoạt động kinh doanh của các ông lớn Mỹ vì một mẫu xe cỡ lớn lắp động cơ 8 xi-lanh có thể bán với giá cao hơn 8.000USD so với chiếc xe tương tự lắp động cơ 6 xi-lanh. Theo chuyên gia phân tích Jason Rothkop của JD Power, điều này một phần là do các tùy chọn sang trọng thường được kết hợp với một động cơ lớn hơn. Còn nếu mua xe lắp động cơ 4 xi-lanh, khách hàng có thể tiết kiệm được tới 4.000USD so với xe lắp động cơ 6 xi-lanh. George Pipas, chuyên gia phân tích về bán hàng của Ford kết luận: “Giá xăng là yếu tố quan trọng vì nó đã dẫn tới sự chuyển hướng này của khách hàng… Dòng xe SUV sẽ không còn được ưa chuộng trong thập kỷ này như thời kỳ hoàng kim của nó trong thập niên 1990”.
Tuy nhiên độ an toàn của các dòng xe nhỏ cũng là vấn đề cần lưu ý. Các số liệu năm 2006 về độ an toàn khi va đập với thân xe của Viện Bảo hiểm An toàn Đường bộ Mỹ (IIHS) cho thấy, người ngồi trong những mẫu xe nhỏ nhất có tỷ lệ rủi ro khi gặp tai nạn cao hơn 51% so với ở các mẫu xe cỡ trung hay cỡ lớn. Liệu nhân tố này có phần nào cứu vãn được sự xuống dốc không phanh của các dòng xe SUV và pickup tại Mỹ?
- PV
