>> Cách nâng cấp loa cho xe ô tô (phần 1)
3- Loa được làm bằng chất liệu gì ?
Với loa cho xe ô tô, khi bạn hỏi về chất liệu cấu thành sản phẩm, nghĩa là bạn đang muốn tìm hiểu để phỏng đoán về độ bền và khả năng tái tạo, trình diễn âm nhạc của loa.
Tôi xin đưa ra đề nghị với bạn đọc thế này: Nếu để biết xem một cặp loa nó bền, tốt (về mặt vật lý) đến cỡ nào, ngoài cách đánh giá thông qua các vật chất của sản phẩm, theo tôi, có cách nhanh và đảm bảo hơn, đấy là bạn hãy nhìn vào con số được ghi trong phiếu bảo hành của hãng sản xuất! Những sản phẩm có thời gian bảo hành là 3 năm sẽ làm bạn yên tâm hơn gấp 6 lần, so với những sản phẩm có thời hạn bảo hành là 6 tháng!
Với trường hợp còn lại, kể cả bạn không cần hỏi tới, thì gần như chắc chắn, tất cả những "điều đặc biệt" của một cặp loa sẽ được người bán hàng truyền tải đến bạn một cách rất sinh động! Ví dụ, bạn sẽ được kể về một cặp loa thuộc Home-Audio "tiền tỉ" nào đấy (có thể là của hãng khác), với những khả năng siêu việt trong trình diễn, tái tạo âm nhạc v.v.v ... Và, sau cùng là cặp loa cho xe ô tô mà bạn đang định mua đó, có màng làm cùng chất liệu với màng của cặp loa tiền tỉ kia! Tôi lấy cái ví dụ cho vui vậy thôi! Nhưng rất có thể là bạn sẽ gặp những chuyện tương tự như vậy, xảy ra trong lúc mua bán, mặc cả ... Chẳng có gì xấu cả! Mục đích của người bán hàng chỉ là đang quảng cáo, giới thiệu nhằm tạo thêm độ tin cậy cho bạn về sản phẩm.
Chúng ta không thể xem nhẹ sự nỗ lực của các hãng sản xuất loa, đã và đang không ngừng nghiên cứu, tìm kiếm các giải pháp trong việc sử dụng các nguyên chất trong tự nhiên, cũng như tìm ra các hợp chất mới có những tính năng đặc biệt để có thể ứng dụng vào việc sản xuất, chế tạo loa. Tuy nhiên, một thực tế là không bao giờ có chuyện hai hãng chế tạo loa khác nhau nếu sử dụng cùng các vật liệu thì sẽ cho ra các sản phẩm giống nhau về mọi mặt. Bởi lẽ, một cặp loa có thể cho ra âm thanh như thế nào, bên cạnh chất liệu nó còn được kết hợp song song phải là công nghệ, là bí quyết, là thậm chí cả hàng trăm năm kinh nghiệm của nhà sản xuất!
Ngược lại với những gì tôi vừa đề cập với bạn đọc ở trên, ở một góc độ khác, sự thông hiểu về vật liệu luôn cho ta một cơ sở để nhìn nhận về "đẳng cấp", cũng như đánh giá mức độ coi trọng trong thiết kế của nhà sản xuất đối với một sản phẩm cụ thể. Hơn nữa, nó (sự hiểu biết) tránh cho chúng ta những ngộ nhận, mà từ đó có thể dẫn đến sai lầm trong lựa chọn.
Phải nói thật rằng, có không ít khách hàng bị thu hút bởi những loa có "củ" loa được làm với một khối nam châm lớn, đồng thời tỏ ý nghi ngờ về khả năng âm nhạc đối với các loa có nam châm nhỏ và nhẹ hơn. Thực ra, từ trường của nam châm trong mỗi loa đều có sự tính toán từ trước của nhà sản xuất, sao cho phù hợp để kết hợp tốt nhất với từ trường của cuộn voice-coil khi loa làm việc, chứ không phải là thêm nhiều nam châm thì loa sẽ cho ra âm thanh hay hơn. Mặt khác, chất liệu của các nam châm khác nhau sẽ có phẩm chất và từ lượng khác nhau.
Ví dụ nam châm Neodymium sẽ có lực từ mạnh gấp khoảng 10 lần nam châm ferrite thông dụng. Như thế, nếu bỏ qua sự khác nhau về khối lượng riêng, một loa được làm với 1kg nam châm Neodymium sẽ có lực từ tương đương với một loa được làm bằng 10kg nam châm ferrite!
4- Độ nhạy của loa
Độ nhạy của loa là thông số mà chúng ta có thể căn cứ vào đó để tính toán, khi muốn biết một cặp loa nào đấy sẽ cần đến công suất của ampli là bao nhiêu watt, để cho ra một mức âm lượng (SPL) cụ thể.
Khi bạn gặp một loa có ghi 80dB (1w/1m), ta có thể hiểu: Khi máy đo được đặt cách loa 1 mét, nếu dùng 1w công suất của amplifier, loa sẽ cho ra cường độ âm thanh là 80dB. Như vậy, dựa vào thông số này ta sẽ tính được, nếu muốn cặp loa kia phát ra cường độ âm thanh là 98dB (trong cùng vị trí đo), ta phải cần có mức công suất của amplifier là 64w (Nguyên lý: Trong cùng khoảng cách, nếu muốn tăng 3dB về cường độ âm thanh, chúng ta phải tăng gấp đôi nguồn công suất).
Độ nhạy của loa là thông số rất cần thiết để tính toán trong việc chọn lựa công suất hợp lý của amplifier sẽ được dùng cho loa.
5- Đáp ứng tần số
Đáp ứng tần số của loa, ví dụ 50Hz-23Khz, là thông số cho ta biết loa đó có thể hoạt động được trong khoảng nào của dải tần số.
Thông thường các loa Midbass cho xe ô tô của các hãng được thiết kế có khả xuống thấp ở mức tần số khoảng 70Hz. Để tăng thêm dải động, chúng ta cần bổ sung thêm loa Subwoofer cho hệ thống trên xe. Một loa Subwoofer tốt sẽ có khả năng đảm nhiệm tốt ở dải tần số từ 25Hz đến 120Hz. Tuy nhiên, do đặc thù riêng nên trong chừng mực nào đấy, so với loa Midbass, loa Subwoofer sẽ bị hạn chế trong việc thể hiện độ tinh tế của tiếng Bass. Vì những lý do trên, những cặp loa (và cả loa subwoofer) có khả năng làm việc trong một dải tần rộng hơn sẽ là những thế mạnh để bạn lựa chọn.
Lời kết
Để đi kết thúc bài viết, chúng ta cùng tham khảo thêm một vài nhận định về loa:
- Với các thiết bị audio, không ai có thể đưa ra bất kỳ đánh giá nào, (ngoài sự phỏng đoán) về khả năng trình diễn âm nhạc, nếu chúng ta chưa hề một lần nghe thử qua thiết bị đó.
- Cùng một giá tiền, nếu bạn nghe thử sản phẩm của ba hãng khác nhau, bạn sẽ chọn ra được một cặp loa ưng ý nhất trong ba hãng đó.
- Một cặp loa có thể trình diễn rất tốt ở thể loại âm nhạc này, nhưng khi đổi sang thể loại nhạc khác chưa chắc lại đã tốt được như thế.
Vậy thì, ngay từ lúc đầu, trước khi quyết định mua loa, bạn phải xác định một điều: Nghe nhạc là bạn đang đi tìm cảm xúc cho chính bản thân từ âm nhạc. Vậy, bạn phải xác định được mình thường nghe nhạc như thế nào, và thường nghe những gì.
Cho dù bạn có được rất nhiều người tư vấn là ở tầm tiền mà bạn đang có, hãy mua cặp loa A của hãng B nào đó, thì bạn cũng đừng mua ngay. Bạn cứ dành ra một chút thời gian để nghe thử và so sánh với các loa của hãng khác, để cho những lời tư vấn đó được chứng minh bằng chính cảm nhận mà bạn có được. Biết đâu, với cùng giá tiền đó bạn lại gặp may ở một cặp loa khác!
Chọn mua loa cho xe ô tô không phải là quá khó, nhưng tôi tin rằng, việc này sẽ là một thử thách thật sự đối với bạn. Và, nếu không vì lý do nào đó, bạn hãy thử một lần để "vượt qua thử thách" bằng chính lòng đam mê!
>> Cách nâng cấp loa cho xe ô tô (phần 1)
Hân Phạm
(Garage PhiLong: C5/15 Bình Hưng, Bình Chánh, TPHCM)
