Thu từ người trực tiếp sử dụng đường
Sau khi tiếp thu ý kiến tham gia của các bộ, ngành, địa phương và các tầng lớp nhân dân, Đề án Quỹ bảo trì đường bộ được xây dựng, hoàn chỉnh trình Thủ tướng Chính phủ trong quý I/2011.
Theo Đề án này, nguồn vốn tạo được cho Quỹ thu trực tiếp từ người sử dụng đường bộ có thể đạt được xấp xỉ 6.000 tỷ đồng/năm sau năm 2015 nếu ngân sách nhà nước tiếp tục tăng dần tư cho công tác bảo trì đường bộ, cùng với các nguồn thu tiếp tục tăng lên do số lượng phương tiện gia tăng hàng năm, thì sau 2015 sẽ đáp ứng được nhu cầu vốn cho công tác quản lý, bảo trì hệ thống đường bộ của nước ta.
Báo cáo của Bộ GTVT trình Thủ tướng đưa ra 2 phương thức thu phí sử dụng đường bộ: Phương thức 1 thu qua giá diesel và xăng tiêu thụ trên cả nước. Nếu áp dụng mức thu 1.000 đ/lít nhiên liệu, thì sau khi hoàn tiền cho các đối tượng không sử dụng nhiên liệu này cho mục đích giao thông, số thu đạt khoảng 5.765 tỷ đồng/năm.
Do việc hoàn lại tiền cho các đối tượng sử dụng nhiên liệu không cho mục đích giao thông đường bộ là rất khó khăn, Bộ GTVT kiến nghị với Thủ tướng chấp thuận cho tổ chức thu phí sử dụng đường bộ theo Phương án 2: thu trực tiếp trên đầu phương tiện cơ giới đường bộ. Mức thu 1.000đ/lít xăng, diesel tương đương 180.000đ/xe 4 chỗ/tháng và trung bình 100.000đ/xe môtô, xe gắn máy/năm. Phí thu gồm 5 nhóm ôtô và 4 nhóm môtô, xe gắn máy.
Cơ sở tính toán mức phí
Theo Tổng cục ĐBVN, cơ sở để xác định mức thu phí theo tháng đối với ôtô là số km xe chạy trung bình/tháng nhân với mức thu/km.
Mức thu/km xe chạy mỗi nhóm sẽ được xác định căn cứ việc xác định mức thu/km nhóm đầu (nhóm 1: xe con, xe tải dưới 2 tấn, xe du lịch dưới 12 ghế).
Với đề xuất thu 1.000 đồng/lít xăng, mức tiêu hao nhiên liệu xăng nhóm 1 trung bình là 10 lít/100km, vậy mức thu/km với nhóm 1 sẽ là 100 đồng. Các nhóm kế tiếp có mức thu/km là 150 đồng, 220 đồng, 400 đồng và cao nhất là 800 đồng.
Theo số liệu thống kê của Tổng cục ĐBVN, các phương tiện ôtô chạy trung bình mỗi ngày từ 80 - 100km, mỗi tháng xe chạy khoảng 22 ngày, mức trung bình xe chạy/tháng là 1.800km. Và cũng theo Tổng cục ĐBVN, việc tính toán mức thu phí xe chạy trung bình theo tháng căn cứ vào chiều dài xe chạy trung bình trong tháng chỉ đạt ở mức tương đối công bằng. Nhà nước khuyến khích chủ phương tiện ôtô lắp thiết bị tính phí sử dụng đường bộ càng sớm càng tốt.
Với môtô, xe gắn máy, mặc dù tác động của các loại môtô, xe gắn máy lên đường bộ không có sự chênh lệch nhau lớn, nhưng các nhóm khác nhau sẽ phải chịu mức phí sử dụng đường khác nhau.
Theo số liệu thống kê của Tổng cục ĐBVN, các phương tiện môtô nhóm 1 chạy trung bình mỗi tháng khoảng 400 - 500km, mức tiêu hao nhiên liệu xăng khoảng 2 lít/100km. Tính tương đương khi thực hiện thu phí sử dụng đường bộ qua giá xăng 1.000đ/lít, để tính mức phí sử dụng đường đối với xe máy nhóm 1 và 3 nhóm còn lại.
Theo Bộ GTVT
