Trong tình hình thị trường xe máy Việt Nam đang được nhiều chuyên gia dự đoán đang bước vào thời kỳ "bão hòa" với doanh số tiêu thụ giảm dần qua các năm, nhiều hãng xe cũng bắt đầu thay đổi dần chiến lược, tập trung mạnh ở các phân khúc đang được thị trường ưa chuộng hoặc có tiềm năng thay vì dàn trải như trước đây.
Số liệu từ Bộ Công Thương cho thấy, 4 tháng đầu năm 2015, sản xuất xe máy trong nước giảm 11,6% so với cùng kỳ năm 2014, dự báo cả năm, sản lượng xe máy sẽ giảm 7-8%. Cũng theo báo cáo mới đây của bộ này, 9 tháng đầu năm 2015 sản lượng tiêu thụ xe máy ước đạt 2.101.900 chiếc, giảm 11,3% so với cùng kỳ. Còn theo số liệu của Cục Đăng kiểm Việt Nam, lượng xe máy được cấp đăng kiểm năm 2014 là 2.916.689 chiếc, giảm mạnh so với các năm trước đó. Qua những số liệu thống kế từ các ban ngành có liên quan, cho thấy tình hình thị trường xe máy nước nhà đang dần đi vào thời kỳ "bão hòa" và có chiều hướng đi xuống.
Tình hình chung của thị trường xe máy được đánh giá là đang ngày càng gặp nhiều khó khăn, tuy nhiên không phải tất cả các phân khúc xe máy đều chứng kiến "mũi tên" doanh số đi xuống. Phân khúc xe tay ga vẫn chứng kiến mức tăng trưởng ổn định, đóng góp phần lớn vào doanh thu của các hãng, đơn cử như mẫu xe ga Nozza của Yamaha với hơn 35.000 chiếc bán ra trong 6 tháng đầu năm, tăng gấp 5 lần so với cùng kỳ năm ngoái. Nhờ đó, thị phần của xe máy Yamaha trong 6 tháng đầu năm 2015 đã tăng đáng kể, từ mức 24,3% của cùng kỳ năm ngoái lên 25,9% năm nay. Sự tăng trưởng của mẫu Nozza trên phần nào bù trừ cho sự sụt giảm của mẫu xe số Sirius (mẫu xe bán chạy nhất của Yamaha). Cụ thể 6 tháng đầu năm 2015, có hơn 166.000 chiếc Sirius các loại được bán ra, giảm gần 12.000 chiếc so với cùng kỳ năm ngoái, và bị đẩy xuống thứ 2, từ vị trí số 1 toàn thị trường cùng kỳ năm ngoái.
Hay như theo số liệu từ Công ty Piaggio cho thấy, phân khúc xe có giá trên 45 triệu đồng (phân khúc của các mẫu xe tay ga) đã bùng nổ và trở thành xu hướng mới, với tốc độ tăng trưởng 915%, từ năm 2009 đến năm 2015. Cụ thể, năm 2009, thị trường tiêu thụ 25.000 xe với giá trên 45 triệu đồng, đến năm 2011 lên 115.000 xe và lên 222.000 xe trong năm 2014. Dự kiến, trong năm 2015, sẽ có 250.000 xe tay ga có giá trên 45 triệu đồng được tiêu thụ.
Thống kê của Công ty Honda tại chính hãng xe này cho thấy, trong năm 2010, xe tay ga của Honda Việt Nam chiếm 30% tổng số xe máy bán ra thì năm đến 2011 đã tăng lên 38%. Năm 2014, sản lượng xe tay ga của Honda tiêu thụ tăng 8% trong khi xe số giảm 3,5%. Và hiện nay, tỷ lệ xe ga và xe số của Honda là 52% và 48%.
Không chỉ thể hiện trên các con số, những mẫu xe tay ga cũng đang nhận được nhiều sự ưu ái của các hãng xe hơn là so với dòng xe số truyền thống. Từ nửa cuối năm 2015, Honda, Yamaha, Piagio lần lượt cho ra mắt các sản phẩm mới của mình. Một động thái được cho là cố gắng kích cầu thị trường tiêu dùng xe máy cuối năm, nhưng nếu để ý có thể thấy những mẫu xe mới ra mắt đa phần là các dòng xe tay ga như: Honda SH, Honda Air Blade, Honda PCX, Yamaha Acruzo, Yamaha NM-X hay Piagio Liberty ABS. Trong khi đó những mẫu xe số chủ yếu là thay tem hoặc thêm màu, hành động trên được ví von vui là để thay vận nhằm tăng doanh số bán ra của dòng xe này.
Tuy nhiên có lẽ ước mơ tăng doanh số bán của dòng xe số sẽ khó thành, khi mà xu hướng tiêu dùng của người Việt đang có sự dịch chuyển mạnh sang việc ưa chuộng các dòng xe tay ga. Bên cạnh đó dòng xe côn tay, đặc biệt là xe mô tô phân khối lớn cũng là lựa chọn của nhiều khách hàng nam giới, tuy hiện giờ thị trường cho loại xe này đang còn khá khiêm tốn nhưng được đánh giá là có tiềm năng lớn trong tương lai.
Điều kiện kinh tế và thị hiếu người tiêu dùng đã quyết định sự thay đổi trên. Khi mà thu nhập cũng như điều kiện kinh tế của người Việt đã bớt khó khăn hơn, những mẫu xe tay ga không chỉ đem lại sự tiện lợi như cốp to, đi mưa đỡ bị bẩn giầy dép, điều khiển dễ dàng đặc biệt với chị em phụ nữ hay người tầm tuổi trung niên... Bên cạnh đó là có thiết kế thời trang, sang trọng hơn xe số và giá bán không còn vượt quá khả năng chi tiêu của người Việt, những điều đó tạo nên tâm lý ưa chuộng dòng xe này.
Mẫu xe mô tô PKL 300cc Yamaha R3 mới ra mắt thị trường Việt Nam vào tháng 9 với giá bán lẻ 150 triệu đồng
Còn đối với dòng xe mô tô phân khối lớn (PKL), tuy thị trường cho dòng xe này vẫn còn khá khiêm tốn nhưng tiềm năng thì không hề nhỏ đặc biệt là các mẫu xe có dung tích động cơ từ 300 cc trở xuống thích hợp cho những người mới chơi xe mô tô. Với việc lấy bằng A2 trở nên dễ dàng hơn trước, nhiều người trẻ tại Việt Nam (đặc biệt là nam giới) đã bắt đầu mua sắm mô tô PKL nhiều hơn. Khi các mẫu xe số hay xe ga thông thường không thể thõa mãn niềm đam mê tốc độ, cho cảm giác lái thể thao thì đó chính là thời điểm cho các mẫu xe mô tô PKL thể hiện. Tất nhiên ở thời điểm hiện tại, những mẫu xe thuộc phân khúc này có giá bán còn tương đối cao so với thu nhập của những người trẻ độ tuổi 18-35 (khách hàng chính của dòng xe này). Nhưng trước nhiều dự đoán khả quan về kinh tế Việt Nam trong thời gian tới cùng với đó các mức thuế nhập khẩu đối với dòng xe mô tô PKL từ ASEAN và EU về Việt Nam sẽ đi theo lộ trình cắt giảm xuống 0%. Thị trường của dòng xe mô tô PKL trong nước chắc chắn sẽ tăng trưởng mạnh mẽ hơn.
Thị trường xe máy Việt Nam trong tương lai có lẽ sẽ đi theo con đường của một số nước bạn trong khu vực như Thái Lan hay Indonesia. Khi mà dòng xe số giảm dần và được thay thế bằng dòng xe tay ga, xe côn tay và xe mô tô PKL.
