Chúng ta đều biết, mỗi chiếc xe ô tô khi xuất xưởng đều có sẵn một hệ thống giải trí, phục vụ cho việc theo dõi tin tức, nghe nhạc, thậm chí có thể xem phim trên xe. Nhưng, bạn có bao giờ tự hỏi: Tại sao trên thế giới ngành công nghiệp chuyên sản xuất ra các thiết bị âm thanh dành riêng cho xe ô tô, và các cửa hàng dịch vụ chuyên nâng cấp hệ thống âm thanh cho xe vẫn đang ngày một phát triển mạnh mẽ?
Đứng ở góc độ chuyên môn, chúng tôi sẽ giúp bạn đọc đi tìm lời giải đáp.
Hệ thống âm thanh theo xe
Để cho rõ ràng về luận điểm, chúng ta sẽ chia hệ thống âm thanh theo xe thành hai dòng: Xe phổ thông và xe cao cấp.
1. Hệ thống âm thanh lắp sẵn trên những xe hạng phổ thông
Trong một hệ thống âm thanh, so với các thiết bị còn lại, loa có tầm ảnh hưởng lớn nhất đến chất lượng âm thanh. Không cần biết chúng ta đầu tư bao nhiêu tiền cho đầu đọc, amply, v.v.v ... Nếu trong hệ thống tồn tại những loa có chất lượng thấp, hệ thống sẽ cho ra những âm thanh có chất lượng thấp.
Tiếc rằng, loa của hầu hết các xe thuộc hạng xe phổ thông đều được làm ở dạng loa toàn dải (loa "full range" - Bạn đọc đừng nhầm lẫn với loa đồng trục nhé!), và được tối giản, để sao cho giá thành sản phẩm là thấp nhất có thể. Tóm lại, đó là những loa có chất lượng thấp, được kéo bởi công suất khá eo hẹp (25W đến 50W) tích hợp sẵn trên đầu đọc theo xe
Chính những đặc điểm của loa như thế, nên âm thanh trên các xe này có dải tần số rất hạn chế (chỉ "nghe được" ở khoảng 100Hz đến 10Khz); và âm thanh thì không được trong và rõ ràng ... Một đặc điểm rất dễ nhận thấy khi nghe nhạc trên các xe này là người nghe luôn cảm thấy bị thiếu hụt ở phần âm bass (cả low-bass và mid-bass) và âm treble
2. Hệ thống âm thanh lắp sẵn trên những xe hạng sang
Khác với những gì ở trên, dòng xe cao cấp thường được trang bị bằng những cặp loa dạng component (2-way, 3-way thậm chí là 4-way). Một số hãng xe còn hợp tác với các hãng sản xuất thiết bị âm thanh có tên tuổi trên thị trường, để đặt hàng sản xuất riêng các trang bị (đôi khi có cả amplifier) cho hệ thống giải trí trên các xe đời cao ...
Về cơ bản, so với dòng xe phổ thông, chúng ta có thể nhận thấy có sự cải thiện đáng kể ở hệ thống giải trí trên dòng xe hạng sang. Dễ thấy nhất chính là sự cải thiện về dải động - Người nghe cảm nhận được âm bass, mid và treble một cách rõ ràng hơn. Âm thanh của ba dải là khá đầy đủ
Tuy nhiên, hầu như tất cả sự khác biệt về âm thanh của các xe hạng sang cũng chỉ dừng lại ở mức đấy ...
Có nên nâng cấp âm thanh cho những xe phổ thông?
Khi nói chuyện về khả năng âm nhạc của các hệ thống giải trí có sẵn của hạng xe phổ thông, đa số mọi người đều đồng tình với các nhận xét "dở", "tệ"... về nó. Tuy vậy, khi được hỏi về nhu cầu nâng cấp, hoặc lắp hẳn một hệ thống âm thanh mới thật tốt, một số người (nhất là những chủ nhân của những chiếc xe nhỏ, hoặc xe có giá thành không cao) lại tỏ ra hoài nghi là liệu có "đáng đồng tiền bát gạo"?
Sẽ là một sai lầm không nhỏ, nếu chúng ta quan niệm rằng những đồ âm thanh mắc tiền chỉ xứng đáng để lắp trên những chiếc xe thật "xịn"!
Thực tế, trong cùng một dòng xe (ví dụ sedan) khoảng không gian bên trong xe các xe hạng phổ thông và các xe hạng sang nhìn chung đều giống nhau. Hơn nữa, chúng ta có một giải pháp rất hữu hiệu có thể làm giảm thiểu tiếng ồn cho các xe hạng phổ thông: Với những vật liệu cách âm chuyên dụng, các cửa hàng dịch vụ hoàn toàn có khả năng cải tạo lớp tôn của cửa xe trở nên cứng cáp hơn (nhờ đó loa mid-bass sẽ cho âm thanh tốt hơn); cũng như hạn chế tối đa những rung động và khả năng truyền dẫn âm sảy ra trên khung sườn toàn xe, để tạo nên một môi trường thích hợp hơn cho việc nghe nhạc.
Thêm một số liệu nữa để củng cố niềm tin cho bạn hướng tới sử dụng những thiết bị âm thanh cao cấp trên xe, đó là, độ ồn trung bình của một chiếc xe đang vận hành ở vào khoảng 70 Decibel. Vậy, âm nhạc trên xe chỉ cần để ở mức 75dB đến 90dB (mức độ vừa phải) là chúng ta không còn nghe thấy tiếng ồn của xe nữa! (Đơn âm A có thể "che lấp" đơn âm B nếu A lớn hơn B 3dB)
Vậy, nếu bạn là người mê nhạc, và bạn có khả năng về tài chính, "xe hạng phổ thông" hay xe "rẻ tiền" không phải là lý do để bạn ngăn bạn có một dàn âm thanh đỉnh cao trên xe.
Ngay cả khi bạn không có nhiều khả năng cho một hệ thống hoàn chỉnh, chúng tôi đảm bảo với bạn rằng, không cần phải lắp thêm amplifier hay thay đọc mới, chỉ cần bạn bỏ đi các loa "zin" của xe, và thay thế vào đó bằng những cặp loa phù hợp (là những loa có giá thành thấp, được thiết kế riêng cho trường hợp nâng cấp này), bạn sẽ phải bất ngờ về hiệu quả tức thì của nó mang lại!
Âm thanh trên các xe hạng sang đã là quá đủ?
Như đã đề cập ở trên, các dòng xe hạng sang thường được nhà sản xuất trang bị sẵn, hoặc thêm gói "option" bằng sản phẩm loa, amplifier ... của các hãng âm thanh có thương hiệu được nhiều người biết đến, như JBL, Bose, Infinity, Haman kardon v.v.v...
Đương nhiên, khi chi thêm một khoản cho những lựa chọn này, khách hàng sẽ có được một hệ thống âm thanh tốt hơn, nếu so với hệ thống rẻ tiền của các xe khác.
Thế nhưng, nếu bạn đọc là người đang sở hữu, hoặc đã từng có dịp trải nghiệm với những xe đã được nâng cấp (hoặc lắp mới) hệ thống âm thanh, bạn sẽ nhận ra, những gói âm thanh của các xe hạng sang không đủ "đẳng cấp" để lấy ra làm so sánh!
Chỉ cần một vài "test" đơn giản, chúng ta có thể khẳng định: Ngoài khả năng cho người nghe cảm nhận được khá đầy đủ các dải tần số, các hệ thống có sẵn của xe hạng sang "thua trắng" ở những đặc điểm quan trọng: Nhạc tính, độ trung thực, độ chi tiết của âm thanh, và độ chính xác về các chiều không gian âm nhạc (sound stage)
Vậy, có thể bạn sẽ thắc mắc, không lẽ sản phẩm của các hãng âm thanh được chọn làm "option" trên, lại dở đến thế? Không hẳn là như vậy! Vấn đề nằm ở chỗ: Để nâng đẳng cấp của chiếc xe, (thay vì cho nội thất hay việc mở rộng thêm các tiện ích), nếu hãng xe chọn hệ thống âm thanh cao cấp để đầu tư, giá thành của chiếc xe sẽ bị đội lên rất cao! Vì thế, nhà sản xuất sẽ chọn sản phẩm âm thanh của các hãng có thương hiệu, nhưng sản phẩm sẽ được sản xuất riêng, và giá thành vẫn là thấp nhất có thể!
Để chứng minh cho điều này, bạn đọc có thể tìm kiếm các trang mua bán trên internet về những cặp loa "OEM" được lắp trên xe hạng sang. Bạn sẽ thấy có rất nhiều hệ thống "đỉnh cao" - theo như thông tin quảng bá thường gặp - trên các xe hạng sang, được mọi người rao bán (do nâng cấp loa khác nên dư ra) với mức giá rẻ đến "giật mình"! ...
Nếu đảo qua thị trường về các sản phẩm âm thanh dành cho xe ô tô, bạn có thể kiếm được những cặp loa rất hay với mức giá chỉ một, vài trăm USD. Hoặc giả bạn là người khó tính hơn trong thưởng thức âm nhạc, bạn cũng sẽ dễ dàng kiếm được những cặp loa hi-end thật sự, với mức giá từ vài, ba ngàn ngàn USD ...
Có cầu, tất có cung. Chẳng phải tự nhiên mà các tên tuổi đẳng cấp trong làng hi-end audio ngày càng xuất hiện nhiều thêm với phân khúc sản phẩm dành riêng cho xe ô tô.
Có thể bạn là người yêu âm nhạc, nhưng đôi lúc vì một vài "rào cản" mà bạn lưỡng lự chưa muốn cải thiện, hoặc đầu tư cho mình một hệ thống nghe nhạc ưng ý trên xe.
Nhưng nới cho cùng, chiếc xe vốn chỉ là phương tiện đi, về. Nếu bạn dùng khoảng thời gian lái xe để trải nghiệm cùng âm nhạc, là bạn đang đổi khoảng thời gian rảnh rỗi, để thu về giá trị tinh thần trong cuộc sống!
Hân Phạm
(Garage PhiLong: C5/15 Bình Hưng, Bình Chánh, TPHCM)
