Chọn thời điểm thay dầu động cơ

Câu hỏi thường gặp nhất của những người mới sử dụng xe hơi là bao nhiêu lâu thì phải thay dầu động cơ. Câu trả lời cho những thắc mắc đó rất khác nhau. Nguyên nhân bởi có rất nhiều yếu tố ảnh hưởng tới chất lượng dầu. Vì vậy, không có câu trả lời chắc chắn đúng cho tất cả các trường hợp.

Việc thay dầu phụ thuộc vào nhiều yếu tố riêng biệt và tài xế cần kiểm tra thường xuyên. Ảnh: About.

Có người cho rằng sau khoảng 3.000 km, số khác là 5.000 km hoặc 10.000 km. Tất cả những đáp án đó đều đúng, nếu xét ở một mặt nào đó. Lịch thay dầu thường phụ thuộc vào quãng đường thường xuyên đi dài hay ngắn, nhiệt độ ngoài trời cao hay thấp và tải trọng có lớn hay không. Ngoài ra, đi một đoạn đường dài thường không làm hỏng dầu nhanh bằng duy trì xe ở tốc độ cao.

Một số tài xế lái xe chở hàng quen thay dầu sau khoảng 3.000 km. Các sổ tay hướng dẫn thì khuyên ở mức 10.000 km hoặc hơn. Để nhắc nhở, một số hãng tích hợp phần mềm hiển thị thời gian thay dầu. Mỗi khi đến hạn, đèn báo lại sáng.

Chương trình báo thời điểm thay dầu được tính toán dựa trên hoạt động của động cơ, hệ truyền động. Các kỹ sư cho dầu mới một giá trị và giảm dần mỗi khi động cơ hoạt động. Đến khi giá trị này bằng không, hệ thống cảnh báo sẽ hoạt động. Một vài hãng còn tình toán tới cả thời gian "máy nguội". Nguyên nhân là do nhiệt độ thấp sẽ tăng khả năng tích hơi ẩm, axit và nhiên liệu không cháy trong dầu. Điều đó làm giảm đáng kể tuổi thọ.

Nguyên nhân khiến dầu mất phẩm chất

Dầu động cơ là một hỗn hợp rất phức tạp, bao gồm các chất hydrocarbon (lấy từ dầu mỏ hoặc tổng hợp) và phụ gia. Phân tử dầu thường có xu hướng phân hủy dưới nhiệt độ cao, áp suất lớn. Tuy nhiên, việc dầu mất phẩm chất lại phụ thuộc vào một thành phần chiếm tỷ lệ rất ít, từ 0,01 đến 5%. Đó là chất phụ gia.

Phụ gia là các thành phần hữu cơ được thêm vào nhằm tăng độ nhớt, chống ăn mòn, chống đóng cặn để giúp động cơ bền hơn. Đây là những chất rất dễ phân hủy, đặc biệt ở những nơi có điều kiện khắc nghiệt như dưới piston.

Việc nước ngưng đọng trong dầu cũng khiến phụ gia phân hủy, tạo axit ăn mòn các chi tiết kim loại. Vì vậy, nếu dầu bị đen và đặc là dấu hiệu cho thấy phụ gia đã bị phá hủy. Đó là lúc cần phải thay dầu và bộ lọc.

Các chất bẩn cũng là một nhân tố ảnh hưởng tới thời hạn thay dầu. Gần như không có cảm biến nào đo được độ bẩn của dầu động cơ. Ngày nay bộ lọc và các chi tiết rất kín khít nhưng nếu vận hành ở những nơi nhiều bụi, bạn cần thường xuyên xem dầu có bẩn hay không.

Thông thường, dầu tổng hợp bền hơn do các thành phần không dễ bị phá hủy. Chẳng hạn một chiếc xe đổ dầu tổng hợp đi dưới điều kiện thời tiết ấm, tải trọng nặng có thể thay sau 16.000 km. Cùng điều kiện đó, dầu thường cần phải thay sau 10.000 km.

Nguyễn Nghĩa