Sự khác biệt giữa động cơ DOHC và SOHC

DOHC và SOHC là hai dạng động cơ môtô thường gặp. Chúng có điểm gì khác biệt ? So sánh cách thức hoạt động của hai dạng động cơ này sẽ giúp đánh giá hiệu quả của từng dòng xe môtô. Dưới đây là một vài nét sơ lược về đặc thù của mỗi loại động cơ này.

1. Tìm hiểu về động cơ DOHC:

Động cơ DOHC (Ảnh: Mechanics)

DOHC (Double Overhead Camshaft) là dạng động cơ môtô sử dụng hai trục cam bố trí trên nắp máy, trong đó mỗi trục dẫn động một bên xu-páp hút hoặc xả riêng biệt. Động cơ DOHC được thiết kế nhằm làm tăng số lượng van trên mỗi xylanh do loại động cơ này có thể đặt 4 van trên đỉnh mỗi xylanh một cách đơn giản và dễ dàng, từ đó làm tăng tốc độ vòng quay, đồng thời đặt xu-páp ở những vị trí tối ưu để tăng khả năng vận hành của động cơ. Một số xe môtô hiện nay được trang bị động cơ DOHC, chẳng hạn như Honda Winner 150.

2. Động cơ SOHC là gì ?

Động cơ SOHC (Ảnh: Mechanics)

SOHC (Single Overhead Camshaft) là dạng động cơ chỉ có duy nhất một trục cam đặt tại nắp máy, phía trên các van. Trục cam này dẫn động đóng mở trực tiếp cả xu-páp nạp và xả thông qua con đội hay cò mổ, tùy từng hình dạng cam. Thông thường, động cơ SOHC chỉ gồm 2 van ở mỗi bên xylanh, vẫn sử dụng 3 hoặc 4 van song hiếm khi được dùng do đặc thù kết cấu phức tạp. Động cơ SOHC cũng được trang bị trên một số mẫu môtô mới hiện nay, ví dụ Yamaha Exciter 150.

3. So sánh ưu, nhược điểm của động cơ DOHC và SOHC:

Cả hai loại động cơ đốt trong DOHC và SOHC đều sử dụng các chi tiết giống nhau trong quá trình phân phối khí, gồm: con đội, trục cam, cò mổ, xu-páp và lò xo. Tuy nhiên, trong khi DOHC sử dụng 2 trục cam thì SOHC lại chỉ gồm một trục cam duy nhất.

Sơ đồ hoạt động của động cơ DOHC 

Về nguyên lý hoạt động, DOHC có thể lắp 4 van hoặc nhiều hơn, do đó với cùng một mức dung tích, sẽ sản sinh công suất lớn hơn nhiều nếu so với động cơ SOHC chỉ sử dụng 2 van cho mỗi xylanh. Nhờ cấu tạo 2 trục cam riêng biệt cho 2 van hút và xả, động cơ DOHC có ưu điểm: giúp xe vận hành êm “mượt” và ít bị nóng máy hơn so với các xe sử dụng động cơ SOHC. Ở tốc độ vòng quay thấp, động cơ SOHC tạo ra mô men xoắn cao hơn động cơ DOHC có cùng dung tích, nhưng ở tốc độ cao, mô men và công suất cực đại của động cơ DOHC lại lớn hơn, giúp máy chạy khỏe hơn.

Sơ đồ hoạt động của động cơ SOHC 

Bên cạnh đó, nhờ bugi đặt chính giữa đỉnh buồng đốt nên động cơ DOHC cho hiệu quả đốt cháy nhiên liệu cao hơn. Trong khi đó, ở động cơ SOHC, do trục cam đặt chính giữa buồng đốt để truyền động cho van nạp – van xả nên hiệu quả sử dụng nhiên liệu thấp hơn. Điều đó lý giải vì sao xe sử dụng động cơ SOHC thường “uống” nhiều xăng hơn so với xe sử dụng động cơ DOHC.

Thêm một ưu điểm nữa, động cơ DOHC được áp dụng công nghệ van biến thiên, giúp điều chỉnh trục cam và tối ưu hóa chế độ vận hành. Tuy nhiên, không dễ để áp dụng công nghệ tương tự trên động cơ SOHC.

Tuy có nhiều ưu thế vượt trội song những chiếc xe môtô trang bị động cơ DOHC lại đắt tiền hơn xe sử dụng động cơ SOHC bởi cấu tạo động cơ phức tạp, nhiều chi tiết và đòi hỏi công nghệ cao hơn. Nếu chẳng may gặp sự cố trục trặc hoặc hư hỏng, yêu cầu thợ sửa xe phải có tay nghề cao kèm chi phí sửa xe đắt đỏ. Hơn nữa, kết cấu cồng kềnh của động cơ DOHC cũng khiến trọng lượng xe tăng lên đáng kể, ảnh hưởng tới khả năng vận hành và vì thế nhà sản xuất thường phải “tiết chế” một vài chi tiết để cân bằng.

Ngược lại, SOHC có cấu tạo đơn giản hơn nên có giá thành thấp hơn, khi hỏng hóc cũng dễ sửa chữa và thay mới hơn với chi phí rẻ hơn.

Tổng hợp