Trên những chiếc xe máy, khối động cơ và cách chúng hoạt động luôn khiến chúng ta phải kinh ngạc và tò mò về nguyên lý hoạt động của chúng. Bên trong động cơ có một bộ phận quan trọng cần phải căn chỉnh bảo dưỡng sau một thời gian hoạt động nhằm giúp động cơ hoạt động trơn tru và mạnh mẽ hơn. Bộ phận này chính là van, ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình hút - nạp - xả nhiên liệu của khối động cơ.
Ắt hẳn, nhiều người đã từng nghe đến cụm từ Xupap xe máy ở các cửa hàng sửa xe hay trong các câu truyện đời thường. Như vậy, xupap là gì? Nó được cấu tạo và hoạt động như thế nào? Chúng ta hãy cùng tìm hiểu trong bài viết dưới đây.
Xupap là gì?
Xupap hay cụ thể hơn thì xupap xe máy là một trong những bộ phận chính của cơ cấu phối khí trên động cơ xe máy. Bộ phận này còn được nhiều thợ máy, thợ sửa xe gọi là nấm bởi có thiết kế hình dáng giống với hình cây nấm. Nó có chức năng đóng và mở đường giúp tạo nên dòng chảy của hỗn hợp xăng gió vào và ra khỏi buồng đốt.
Các bộ phận của Xupap trên xe máy bao gồm nấm, thân, đuôi, đế, lò xo và ống dẫn hướng xupap.
- Nấm xupap trên xe máy thường bao gồm 3 loại: Nấm bằng, nấm lõm mặt và nấm lồi mặt. Các loại nấm xupap này có ưu điểm và nhược điểm khác nhau.
- Thân xupap: Có chức năng là dẫn hướng cho xupap hoạt động.
- Đuôi xupap: Có cấu tạo để gắn lò xo xupap
- Đế xupap: Bộ phận này thường có kết cấu khá đơn giản, một vòng hình trụ trên có vát mặt côn để tiếp xúc với mặt côn của nấm xupap.
- Ống dẫn hướng xupap: Có tác dụng giúp tránh hao mòn cho vách máy nơi tiếp xúc ở thân xupap
- Lò xo xupap: Có chức năng phản lực giúp đóng kín xupap để đảm bảo quá trình đóng mở của xupap không bị va đập trên mặt cam của xupap.
Xupap trên xe máy hoạt động như thế nào?
Trên khối động cơ 4 kỳ, xupap sẽ hoạt động theo các kỳ của động cơ và đồng thời có khả năng đóng mở tùy theo chu kỳ đó. Cụ thể như sau:
- Kỳ nạp: Khi nạp hỗn hợp khí và xăng cho động cơ, piston đi lần lượt từ điểm chết trên đến điểm chết dưới. Khi này, các xupap nạp sẽ mở và xupap thải đóng lại giúp hỗn hợp khí và xăng được hút vào trong buồng đốt.
- Kỳ nén: Lúc này, piston sẽ di chuyển từ điểm chết dưới lên điểm chết trên.Toàn bộ xupap nạp và thải sẽ cùng lúc đóng lại để hỗn hợp khí và xăng được nén lại trong buồng đốt và tiếp tục trộn lẫn với nhau để tạo ra hỗn hợp cháy tốt nhất.
- Kỳ nổ: Ở kỳ nổ, bugi sẽ đánh lửa trong buồng đốt để đốt cháy hỗn hợp khí và xăng đậm đặc. Lúc này, Piston sẽ chịu nén và di chuyển từ điểm chết trên xuống điểm chết dưới khi cả 2 xupap cùng đóng. Sau đó, hỗn hợp nổ sinh lực tạo lực truyền trong khối động cơ.
- Kỳ xả: Cuối cùng, đường đi của piston sẽ tương tự như ở kỳ nén khi đẩy từ điểm dưới lên điểm chết trên. Lúc này, xupap thải sẽ được mở và khí thải được đẩy ra bên ngoài động cơ. Sau đó, xupap xả sẽ đóng lại và lặp lại chu kỳ.
Như thế, nếu xupap bị hở thì buồng đốt sẽ trở nên không kín và bị mất áp suất trong khu vực này. Từ đó sinh ra việc khó nổ cũng như yếu hơi trên xe máy.
Cách chỉnh xupap xe máy
Như thế, xupap là một trong những bộ phận rất quan trọng trong quá trình hoạt động của động cơ xe máy. Chính vì thế, khi bộ phận này gặp vấn đề dù nặng hay nhẹ đều ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình hoạt động của khối động cơ. Sau một thời gian dài hoạt động nếu chịu tác động của môi trường, ít được vệ sinh và thiếu dầu sẽ gây hậu quả nghiêm trọng. Để căn chính bộ phận này, chúng ta cần thực hiện các thao tác dưới đây.
Đầu tiên, muốn chỉnh xupap xe máy chúng ta cần có bộ dụng cụ chuyên dụng bao gồm: Bộ chỉnh cò xupap, lưỡi canh xupap, thước lá đo khe hở xupap và một số dụng cụ tròng, cờ lê để mở nắp đầu bò của khối động cơ.
Đầu tiên, chúng ta sẽ tiến hành mở nắp đậy ở hai xupap, khu vực này thường nằm ở trên đầu bò của khối động cơ, ở vị trí "sừng" nhô ra trên nắp này. Sau khi đã tháo được đúng vị trí, tiếp tục dùng ngón tay cái nhấn vào cò nổ, quay vô lăng trong mâm lửa đúng chiều để xupap mở tối đa. Căn chỉnh xupap nạp bằng cách căn chỉnh lá kim đến vị trí giữa cò mổ và đuôi của xupap. Dùng tua-vít để căn chỉnh cò mổ, lá kim đến khi có tỷ lệ ăn khớp tùy xe, tùy phân khối và tình trạng.
Hy vọng qua bài viết bạn đã hiểu rõ được xupap là gì? Và việc căn chỉnh xupap tại nhà không phải là khó mà nó cần có kiến thức chuyên môn và các thông số cụ thể. Chính vì vậy, bạn vẫn nên mang ra cửa hàng sửa xe máy uy tín để thực hiện việc căn chỉnh được chuyên nghiệp và chính xác hơn, tránh gây hỏng hóc cho bộ phận khá nhạy cảm này trên động cơ xe máy.
