Đối với mọi người hâm mộ ô tô, motorsport (đua xe thể thao nói chung) chắc chắn là lựa chọn hàng đầu khi nói đến thể thao trực tiếp. Những người yêu mến xe hướng đến bộ môn thể thao có liên quan đến xe cộ là lẽ tự nhiên, và motorsport có rất nhiều phân hạng đua khác nhau để phục vụ mọi tầng lớp khán giả. Chúng ta có một vài ví dụ điển hình có thể nêu tên như Công thức 1 - bộ môn hàng đầu của motorsport, NASCAR, IndyCar, Formula E, và MotoGP dành cho những ai đam mê mô tô phân khối lớn.
Vậy bạn có từng đặt câu hỏi motorsport được hình thành từ bao giờ và cuộc đua đầu tiên đã diễn ra khi nào? Thực tế, nguồn gốc của motorsport là một câu chuyện rất thú vị. Bởi vì cuộc đua được nhiều người công nhận là đầu tiên trên thế giới đó lại rất khác biệt so với những sự kiện đua xe thể thao mà chúng ta biết đến ngày nay.
Cuộc đua xe đầu tiên ấy được biết đến qua tên gọi “Paris-Bordeaux-Paris 1895”, và nó có lẽ là một trong cuộc đua xe lôi cuốn nhất lịch sử. Tổng chiều dài của cuộc đua này lên tới 1.178 km, khiến nó trở thành một trong những cuộc đua xe dài nhất từ trước tới nay, và nó đã góp công đặt nền móng cho motorsport hiện đại.
Người tổ chức và luật lệ
Motorsport của năm 2021 là một thứ rất khác biệt so với những gì được coi là đua xe trong năm 1895. Ý tưởng về một trường đua vĩnh cửu, hoặc thậm chí đường đua kiêm đường phố, vẫn là điều xa lạ hoàn toàn vào cuối thế kỷ 19, vậy nên Paris-Bordeaux-Paris 1895 về cơ bản là một cuộc đua diễn ra ngay trên các con đường thông thường. Lý do nó được gọi là cuộc đua motorsport đầu tiên là vì nó là cuộc đua đầu tiên diễn ra với xe ô tô gắn động cơ.
Sự kiện năm 1895 được tổ chức bởi Bá tước Albert de Dion, người đặt ra định dạng cho một cuộc đua đường dài từ Paris tới Bordeaux và rồi quay trở lại Paris. Các luật lệ cơ bản của cuộc đua này quy định rằng những chiếc xe phải có hơn 2 ghế ngồi để đủ điều kiện tham gia và giành chiến thắng chung cuộc. Trong quá trình đua, mỗi đội tham gia có thể thay đổi người lái, và chỉ có thể sửa xe với những gì chiếc xe chở theo ngay từ đầu.
Diễn biến cuộc đua
Một điều thú vị cần lưu ý là không có nhà sản xuất xe lớn nào của thời đó được phép tham gia cuộc đua, một chuyện khác xa với cách vận hành của motorsport ngày nay. Nguyên nhân là vì ban tổ chức không muốn họ “nuốt chửng” những đối thủ nhỏ bé hơn. Tổng cộng có 23 xe tham gia cuộc đua Paris-Bordeaux-Paris 1895. Chúng bao gồm xe chạy bằng hơi nước của de Dion-Bouton, Serpollet và Bollees, và xe chạy xăng đến từ Benz (tiền thân của Mercedes-Benz), Peugeot và Panhard & Levassor. Thậm chí một chiếc xe điện đến từ công ty Jeantaud cũng tham gia cuộc đua, và có lẽ đánh dấu lần đầu tiên một chiếc xe điện tham gia một sự kiện đua xe.
Một chi tiết khác cần nhớ về sự kiện này là những chiếc ô tô vào cuối thế kỷ 19 chạy chậm hơn rất nhiều so với những chiếc ô tô thế kỷ 21, và những con đường vẫn còn ở tình trạng sơ khai. Tốc độ tối đa của những chiếc xe chỉ là khoảng 50 km/h, và những con đường chủ yếu còn gồ ghề và khó chịu. Cuối cùng, kỹ sư Emile Levassor đã giành chiến thắng cuộc đua bằng một chiếc Panhard & Levassor trang bị động cơ 1.205 cc, hoàn thành quãng đường 1.178 km trong 48 giờ 48 phút. Nhưng mọi chuyện không đơn giản như thế.
Chiến thắng không hợp lệ
Như có đề cập ở trên, một trong những luật lệ của cuộc đua là chiếc xe tham gia và giành chiến thắng phải có chỗ ngồi cho hơn 2 người. Cho dù Levassor là người hoàn thành cuộc đua đầu tiên, nhưng chiếc xe của ông ấy chỉ có 2 chỗ ngồi mà thôi. Không rõ vì lý do gì, Levassor đã quyết định tham gia bằng chiếc xe 2 chỗ, và chắc cũng biết rằng bản thân sẽ không hợp lệ giành chiến thắng kể cả nếu có về đích trước tiên.
Chuyện đó đồng nghĩa rằng người chiến thắng chính thức của sự kiện motorsport đầu tiên này là Paul Koechlin, người thực tế đã về đích thứ 3 bằng một chiếc Peugeot và chậm hơn khoảng 11 tiếng sau chiếc xe của Levassor. Tuy nhiên, đám đông khán giả dường như không quan tâm đến chuyện này và những người muốn gìn giữ di sản của sự kiện cũng vậy, bởi một bức tượng sau này xuất hiện ở Porte Maillot đã được tạo ra theo hình ảnh của Levassor, và đám đông thời đó coi ông ấy là người chiến thắng trong mắt mình.
Di sản của cuộc đua
Công bằng mà nói, Paris-Bordeaux-Paris 1895 rõ ràng là một trong những sự kiện đua xe quan trọng nhất từng diễn ra trong lịch sử motorsport, bất chấp việc nó có phải cuộc đua đầu tiên thật sự hay không thì vẫn là một vấn đề gây tranh luận. Khi xe ô tô trở nên phổ biến hơn và ý tưởng đua xe được nhiều người quan tâm, các cuộc đua đã trở nên ngày một thường xuyên, và cuộc đua đầu tiên mang dấu ấn Grand Prix là Le Mans 1906, được tổ chức bởi Automobile Club de France, gọi tắt là ACF.
Cuộc đua Formula 1 Grand Prix đầu tiên đã được tổ chức trong năm 1950, một giải vô địch mang đến cho chúng ta những cái tên huyền thoại như Jim Clark và Ayrton Senna. Giờ đây, motorsport là một trong những bộ môn thể thao đẳng cấp trên thế giới, được theo dõi bởi hàng triệu người trong các phân hạng khác nhau.
Đương nhiên, những chiếc xe cũng đã trải qua một bước tiến rất dài so với thời điểm 1895, và cung cấp cho khán giả toàn cầu những màn hành động thể thao kịch tính nhất. Để có được tất cả những điều đó, chúng ta phải cảm ơn sự kiện Paris-Bordeaux-Paris 1895, một cuộc đua chứng minh đua xe ô tô hấp dẫn đến thế nào.
